Zó kun je er zijn voor een slachtoffer van seksueel geweld

Mede dankzij de #MeToo-beweging en het activisme dat zich de laatste jaren heeft georganiseerd rondom de rechten van vrouwen en seksuele minderheden, lijkt het enorme taboe dat al eeuwen rust op seksueel geweld eindelijk iets af te brokkelen. Toch blijft het praten over zo’n complex en gevoelig onderwerp in praktijk vaak ingewikkeld. Komt iemand ervoor uit dat hij, zij of hen is aangerand, misbruikt of verkracht, dan kan het flink zoeken zijn naar de juiste houding en woorden. Met welke reactie biedt je steun, en wat werkt juist averechts? Hierbij een aantal tips:

* Laat de ander praten en luister
Als iemand ervoor uitkomt te zijn misbruikt, zijn toehoorders vaak geneigd om veel vragen te stellen. Over wie de dader is, waar en wanneer het gebeurde en wat er allemaal aan vooraf ging. Maar die details hoef je helemaal niet te kennen om steun te kunnen bieden. Laat de ander zelf kiezen wat ‘ie kwijt wil en zeg om te beginnen dat je blij bent dat diegene het met je deelt.

* Vraag of het oké is om je naaste aan te raken
Wanneer iemand vertelt over een ervaring met seksueel geweld, roept dat bij die persoon vaak de nodige emoties en herinneringen op. Intuïtief kun je dan misschien een knuffel willen geven of een arm om iemand heen willen slaan, maar een aanraking kan soms juist triggerend werken. Ren daarom niet meteen op iemand af voor een knuffel, maar stel altijd eerst de vraag: ‘Vind je het goed als ik je aanraak?’ Geef de ander daarin de regie.

* Wees geen victim-blamer!
Veel slachtoffers schamen zich en voelen zich schuldig over wat hen is overkomen. Daarom is het belangrijk dat je als naaste geen dingen zegt die deze gevoelens opwekken of versterken. Dat doe je allereerst door de ervaring die iemand met je deelt niet in twijfel te trekken en wees terughoudend met waarom-vragen (bv. waarom iemand met de dader mee naar huis is gegaan of waarom diegene niet in verzet kwam). Zulke vragen kunnen ervoor zorgen dat een slachtoffer zich onbedoeld verantwoordelijk voelt voor iets waar hij of zij helemaal niets aan kan doen. Ook het bagatelliseren of relativeren van een verhaal is een no-go, zelfs al denk je dat je iemand daarmee troost.

 * Ga iemand niet ineens anders behandelen
Er zijn talloze manieren om er te zijn voor iemand die seksueel geweld heeft meegemaakt. Je ziet soms dat mensen na zo’n eerste gesprek over een misbruikverleden of geweldsincident ineens heel voorzichtig met de ander omgaan. Terwijl het juist goed is om de relatie die er bestaat, gewoon voort te zetten. Niet alles hoeft te draaien om het trauma of het slachtofferschap. Samen wandelen en leuke activiteiten ondernemen is ook waardevol. En ben je gewend om samen iedere vrijdag een borrel te drinken? Blijf dat dan vooral doen.

Zie voor meer tips: Zo kun je er zijn voor een slachtoffer van seksueel geweld – NPO3.nl; www.npo3.nl/brandpuntplus/support-na-seksueel-geweld