Voorstel aanscherping zedenwet

Seksuele en seksueel getinte misdrijven kennen tegenwoordig vele verschijningsvormen, zowel offline als online. Daarbij is binnen de huidige zedenwetgeving een verkrachting of aanranding soms moeilijk te bewijzen. Minister Grapperhaus van Veiligheid & Justitie wil hier verandering in brengen met een (meer) eigentijdse zedenwet. Slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag kunnen straks in meer situaties aangifte doen. En politie en openbaar ministerie krijgen met het wetsvoorstel ruimere mogelijkheden om op te treden.

Online seksueel geweld en sexting
In de aangescherpte zedenwet krijgt online seksueel geweld een belangrijke plek. Uitgangspunt in de nieuwe wet is dat seksuele grensoverschrijding online even strafwaardig is als offline. Minister Grapperhaus beoogt hiermee vooral kinderen te beschermen. Kinderen maken op steeds jongere leeftijd gebruik van het internet, social media en de smartphone, waardoor misbruik van hun kwetsbare positie op de loer ligt. In de nieuwe wet wordt sekschatting met kinderen expliciet strafbaar gesteld. Sekschatting is het op seksuele wijze communiceren via het internet.
Sexting tussen jongeren onderling is in de nieuwe wet niet strafbaar. Hetzelfde geldt voor normaal, gelijkwaardig, seksueel verkeer tussen jongeren van twaalf tot zestien jaar. Is er echter een volwassene bij betrokken, worden de beelden ongewild verspreid, zijn de beelden ongewild gemaakt, of is er sprake van afpersing of chantage? Dan is sexting wél strafbaar.

Onvrijwillige seks: geen ‘nee’, betekent niet zomaar ‘ja’
Net als in Zweden wordt ‘seks tegen de wil’ in de nieuwe wet strafbaar. Dit is een belangrijke uitbreiding en een grote verandering ten opzichte van voorheen. Toen moest er sprake zijn van dwang of dreiging met geweld, om seksueel geweld te bewijzen. Dit zogeheten ‘dwang-model’ bracht een hoge bewijslast met zich mee. Met de aangescherpte wet zijn ook slachtoffers beter beschermd die niet in staat zijn geweest om zich te verdedigen. Denk hierbij aan slachtoffers die tijdens een verkrachting verstijven van angst.
Straks ben je dus strafbaar als je weet, of op grond van de feiten en omstandigheden behoort te weten, dat de seksuele handelingen tegen de wil van de ander zijn. Als iemand duidelijk ‘nee’ zegt of afhoudende gebaren maakt, weet je dat het tegen de wil is. Een ‘nee’ is een ‘nee’. Geen ‘nee’, betekent niet zomaar ‘ja’. Als de ander zich niet helder uitspreekt, moet je eerst nagaan of diegene wel seksueel contact wil. Doe je dat niet, dan riskeer je straf.

Strafbaarstelling seksueel grensoverschrijdend gedrag uitgebreid
Verder wil de minister de strafbaarstelling van verkrachting uitbreiden. Het komt voor dat een mannelijk slachtoffer door chantage wordt gedwongen tot seksuele penetratie van het lichaam van de dader. Dat wordt nu nog gezien als aanranding, maar valt straks onder verkrachting. Hiermee kan op gelijke wijze recht worden gedaan aan mannelijke en vrouwelijke slachtoffers van seksueel geweld. Onder de nieuwe strafbaarstelling valt ook de dader die het slachtoffer dwingt het eigen lichaam of van een derde seksueel binnen te dringen.
Ook wordt seksuele intimidatie strafbaar. Door seksueel intimiderend gedrag voelen veel mensen zich onveilig. Zo kan het voorkomen dat een vrouw bepaalde straten ontwijkt, of zich anders gaat kleden, alleen maar om te voorkomen dat zij seksuele toespelingen te horen krijgt op straat of dat ze onverhoeds of ongewenst seksueel wordt aangeraakt. Online komt het ook regelmatig voor, bijvoorbeeld op social media of chatsites, dat seksueel getinte opmerkingen worden gemaakt. Die hebben vaak een grote impact op het gevoel van veiligheid of waardigheid van mensen. Dit wil Grapperhaus aanpakken.

Hogere straffen
Naast nieuwe strafbaarstellingen worden ook straffen verhoogd voor een aantal seksuele misdrijven. Bijvoorbeeld seksuele handelingen met een kind jonger dan twaalf jaar. Hiervoor gaat de gevangenisstraf naar maximaal vijftien jaar. Is het kind tussen de twaalf en zestien jaar dan wordt de gevangenisstraf maximaal twaalf jaar. Ook andere kwetsbare en weerloze personen worden beter beschermd tegen seksueel misbruik. Bijvoorbeeld iemand die zich in een roes bevindt na gebruik van drugs of alcohol. In dat geval wordt de maximale gevangenisstraf ook verhoogd naar twaalf jaar.

Slachtoffers beter beschermd
Een ding is zeker: met de aangescherpte zedenwet zouden slachtoffers beter beschermd worden. Op zich een fantastische ontwikkeling. Feit blijft wel, dat zedendelicten zeer ernstige misdrijven zijn waarmee zorgvuldig moet worden omgesprongen. Met deze modernisering zal per geval héél goed naar de omstandigheden moeten worden gekeken, om voor alle partijen rechtvaardig te oordelen.

Benieuwd naar de volledige conceptwet? De conceptwet staat sinds 12 mei jl. ter consultatie online: https://www.internetconsultatie.nl/wetseksuelemisdrijven

(bronnen: fondslachtofferhulp.nl, regioonline.nl)